Szczegóły

Grzegorz

Kategoria: ABC....

Utworzono: 06 sierpień 2009

Odsłony: 4178

Najczęstszym ujęciem historii architektury związanej z europejskim kręgiem kulturowym aż do wieku XIX jest podział na epoki stylistyczne. Według takiego podziału cała działalność budowlana danego okresu i terytorium może być scharakteryzowana i opisana przy pomocy cech stylistycznych.

Architektura prehistoryczna

Architektura starożytna

Architektura średniowiecza

• wczesne chrześcijaństwo
• Bizancjum
• okres przedromański
• romanizm
• gotyk

Architektura nowożytna

• architektura renesansu
• architektura barokowa
  •           rokoko
• architektura klasycystyczna

Architektura XIX w.

• historyzm
• neoromanizm
• neogotyk
• neorenesans
• neobarok
• eklektyzm
• szkoła chicagowska
• architektura secesji

Architektura XX i XXI w.

• modernizm
• tradycjonalistyczna architektura XX wieku
• postmodernizm

Style architektury

Termin, który w badaniach sztuki służy porządkowaniu i klasyfikacji zjawisk łącząc dzieła charakteryzujące się podobnymi cechami, odznaczające się wspólnymi jakościami stylistycznymi. Styl w architekturze oznacza cechy stylistyczne architektury budowli ze względu na ich funkcję: architektura sakralna (kościoły, katedry, bazyliki); miejska; zamki, pałace; architektura poszczególnych epok; odpowiada systematyce historycznej (np. styl romański, gotyk, barok, klasycystyczny styl); architektura obszarów terytorialnych (np. gotyk francuski, gotyk północny, neogotyk nadwiślański); prądów (np. secesja); szkół (np. Bauhaus); twórców (np. Le Corbusier, Gaudi).

Szczegóły

Grzegorz

Kategoria: ABC....

Utworzono: 08 marzec 2009

Odsłony: 2019

Refektarz (łac. refectorium od reficere – odnawiać) – w budynkach klasztornych, seminariach duchownych duże pomieszczenie służące, jako jadalnia. Refektarze umieszczane były najczęściej przy krużganku, w skrzydle oddalonym od kościoła (najczęściej było to skrzydło południowe lub północne). Była to sala najczęściej przykryta sklepieniem krzyżowym, oświetlona dużymi oknami.

Relief (płaskorzeźba) – kompozycja rzeźbiarska wykonana na płycie kamiennej, metalowej lub drewnianej z pozostawieniem na niej tła. Dzieło dwuwymiarowe. Pomimo że płaskorzeźby powstawały, jako dekoracja architektoniczna, to często stanowią odrębne, pełnowartościowe dzieło sztuki.

Rotunda to budowla w układzie centralnym wzniesiona na planie koła. Składa się z jednego pomieszczenia przykrytego często kopułą. Czasem z dobudowanymi apsydami. Rotunda może stanowić budynek zamknięty, czasem okolony kolumnadą. Budowle tego typu znane są od starożytności.

Rozeta, różyca – ornament architektoniczny w kształcie rozwiniętej róży. W architekturze gotyku rozetą nazywa się okrągłe okno wypełnione witrażem i ornamentem maswerkowym umieszczone nad głównym portalem kościoła. W Krakowie znajduje się m.in. nad wejściem do Katedry na Wawelu.

Ryzalit – występ z lica w elewacji budynku w jego części środkowej, bocznej lub narożnej, prowadzony od fundamentów po dach. W rzucie poziomym może mieć kształt prostokąta lub półkola. Popularny od renesansu w architekturze pałaców. Ryzalit ożywia elewację i zwiększa powierzchnię pomieszczeń. Płaski, nieznacznie wystający przed lico sąsiadującej ściany ryzalit określany bywa, jako pseudoryzalit. Silnie wysunięte i wyraźnie wyodrębnione partie budynku stanowią natomiast skrzydła.

Rzygacz (gargulec, garłacz, pluwacz) - ozdobne, wystające poza lico muru, zakończenie rynny dachowej, z którego woda deszczowa ma swobodny odpływ. Początkowo kamienne, później wykonywane z blachy. W czasach gotyku we Francji przybierają fantazyjne formy: twarzy ludzkich, paszczy zwierzęcych, fantastycznych stworów (np. Katedra Notre-Dame w Paryżu). Z Francji rozpowszechniły się na całą Europę. W Polsce najciekawsze pochodzą z okresu renesansu. Były stosowane na budynkach świeckich i sakralnych.

Szczegóły

Grzegorz

Kategoria: ABC....

Utworzono: 07 luty 2009

Odsłony: 2824

Kalenica - najwyższa część dachu utworzona na przecięciu połaci dachowych. Jest to tzw. kalenica główna, w odróżnieniu od linii przecięcia skośnych krawędzi połaci, które tworzą tzw. kalenice narożne. Nazwa staropolska, pochodzi od czynności „skalania” czyli łączenia słomy maczanej w rozrobionej glinie i układanej na grzbiecie dachu w celu uzyskania większej szczelności strzechy.

Kalwaria (Calvaria - łac. nazwa Golgoty) - zespół kościołów lub kaplic symbolizujących stacje Męki Pańskiej, zakładany zazwyczaj na wzgórzach, tak by przypominał swym położeniem Jerozolimę. W okresie, gdy dostęp do „świętego miasta” był utrudniony, pielgrzymując do takiej kalwarii można było uzyskać takie same odpusty jak w czasie pielgrzymki do Jerozolimy.

Kapinos - profil nadany dolnej powierzchni gzymsu, płyty poziomej wystającej poza lico ściany itp., wymuszający na spływającej wodzie deszczowej opadanie przed licem budynku. Często niesłusznie zwany kampinosem.

Kapitularz - pomieszczenie klasztorne służące zakonnikom do zebrań. Także sala zebrań kapituły kanoników. Najczęściej usytuowane było w pobliżu prezbiterium albo przy krużganku w skrzydle wschodnim zabudowań klasztornych.

Kariatyda - podpora architektoniczna w formie postaci, najczęściej kobiecej, spełniająca funkcję kolumny podtrzymującej gzyms lub balkon czy belkowanie. Charakterystyczna zwłaszcza dla porządku jońskiego. Nazwa pochodzi od greckiego karyatides, czyli „dziewczyny ze wsi Karyai”. Chodzi tu o kobiety sprzedane w niewolę po zburzeniu sprzyjającej Persom wsi Karyai. Były one zmuszane do ciężkiej pracy.

Kawaliera - to mała wieżyczka, element muru obronnego lub bastionu, zwykle umieszczana w narożu muru, służąca do obserwacji i czasem do obrony.

Klauzura (łac. clausus zamknięty) - zamknięta część domu zakonnego lub klasztoru. Nie mają do niej wstępu osoby z zewnątrz, zwłaszcza płci odmiennej. Nie wolno jej opuścić zakonnikom bez zezwolenia przełożonego. Zakony z obowiązującą ścisłą klauzurą nazywane są zakonami klauzurowymi.

Konsola - w architekturze jest to wspornik, wykonany z kamienia, cegły lub drewna, podpierający rzeźbę, gzyms, balkon, kolumnę, żebra sklepienia. Jest to także występ w murze lub ścianie żelbetowej służący za podporę (np. stropu).

Kordegarda (fr. corps de gardes), odwach (niem. hauptwache - straż główna), wartownia - budynek z pomieszczeniami dla warty garnizonowej, wojskowej, policyjnej, biur komendanta oraz dla aresztantów.

Krokiew - ukośna belka, najczęściej drewniana w wiązarach dachowych oparta na belce wiązarowej lub oczepie, wzmacniana często jętką lub podpierana płatwią. Na niej, za pośrednictwem łat opiera się pokrycie dachowe.

Kroksztyn - zakończenie belki stropowej wystającej przed elewację (lico) budynku. Określenie to używane jest także w stosunku do podobnych z kształtu elementów architektonicznych podtrzymujących np. balkon.

Kwiaton - także fleuron; detal architektoniczny w kształcie kwiatu o rozłożonych pączkach w otoczeniu zazwyczaj czterech liści na kilku poziomach często uzupełniany żabkami. Stanowił często zwieńczenie sterczyny, hełmu wieży, szczytu itp. Charakterystyczny dla gotyku.